lundi 1 novembre 2010

Tarring and feathering

Una nuvella di
Marcu Biancarelli

Boston, infini…
Trè sittimani di travirsata da Norfolk à ghjunghja quì. Un fritu da scurrà i boia…
A nivi annantu à u ponti di u battellu. A cumpagnia dispiacenti di marinari sputriti, mancu capaci di parlà a so propia lingua, a prussimità schifizzosa cù l’imigranti bestii, acciaccati da a so cundizioni mischina, i so cridenzi rilighjosi grevi, vistuti di neru è affasciati da manteddi frusti pà risimbrà à i so santi udiosi …
Ma hè a fini di u viaghju, è semu di ghjinnaghju, annu di Cristu 1774.
Prestu sò cinqui anni ch’e’ aghju lacatu u paesu. Cinqui anni dipoi ch’e’ socu scappatu… Livornu, i Maremmi tuscani, tanti mesa à fà u briganti, sempri l’esiliu, a pirataria contr’à i Ginuvesi, i spidizioni punitivi contr’à i Francesi… À principiu di l’annu scursu mi so trovu in Ingliterra, cù d’altri rifughjati. Spartiamu una càmara, suldati da u Generali, po’ a paga s’hè fatta magra, ci ani fattu capiscia chì a spiranza di caccià i Francesi era duvintata illusoria, chì ci vulia à ricumincià una vita…
In Ingliterra, parlaiani di i trùbuli in i culunii, u rifusu di pagà a franchizia, diciani chì certi sucità sicreti s’erani affiancati, i Fiddol’ di a Libartà i chjamaiani, « Sons of liberty », era un affari chì mi piacia. Si dicia dinò chì in i culunii d’America un omu pudia riparta à zeru, riscattà tutti i so disgrazii. Mi so imbarcatu.
Semu ghjunti in u portu è c’era a fumaccia da partuttu. Aspittaiu una cità nova, una cala di i maraviddi, cridiu di truvà i ricchezzi di l’Indii Uccidintali sposti à a vista di tutti. Era un borgu cù i casi faticati, i facciati rosi da a vichjara prumaticcia, i balcona battuti da u ventu marinu… Sinsazioni di naùsea… Ghjiriminu è disgustu dopu à un viaghju troppu longu… Avangustu di dillusioni…
 Ani lampatu una verga trà u molu è u ponti di u battellu. Pà sbarcà risicaiamu di sculiscià, di truncacci u coddu contru à i cascioni più in ghjò. Una folla trubulata ci aspittaia in disordini. Mi parsi chì l’imigranti ùn erani micca vulsuti bè. I marinari di u rè d’Ingliterra ancu menu. C’erani i insulti chì bulaiani, i pugni drizzati in a noscia dirizzioni. I burghesi è i vilani s’erani buliati pà a ricizzioni, spartiani un’ ira cumuna. I ricchi musciaiani i so canni, i paciaghji minacciaiani cù i so bastona. Tuttu ‘ssu paisacciu paria carcu à ustilità. 
Ghjastimi, brioni pazzi, scuzzulati, panetti à chì mittia u pedi in tarra. Dui suldata cù i casacchi russi si missini à mezu, pà pruteghjaci da un odiu à qualissu ùn capiamu nudda. Qual’ sò ? aghju dumandatu à un suldatu. I Fiddol’ di a Libartà, m’hà rispostu l’omu, un mesi fà ani lampatu trè centu casci di tè à mari, ùn s’arrestani più. Po’ hà vultatu u so sguardu versu i citadini, ùn paria micca fieru, stringhjia u so fucili davanti ad iddu è i so mani trimulaiani.
Mentri chì i dui suldati tiniani a canaglia in rispettu, aiutati da i marinari di u bordu, mi so infrugnatu frà mezu à l’aienti. T’aviu solu un fangottu à strascinà è una busgiacca, i so stodii ùn mi cuncirnaiani. Di vèdami francà i so rangati, i manifistanti sò firmati in arrestu, ùn capiani micca, allora m’ani lacatu passà. Un grossu cù una pirrucca hà circu di misurassi cù u so sguardu, intarrugatori. L’aghju surrisu. U grossu m’hà resu u me surrisu è hà cuntinivatu hà briunà contr’à l’imigranti, contr’à i tassi, è po’ dinò contr’à a Curona. Mi so postu à pusà trà dui casci, è mi socu accesu una pippa. Era una posta bona pà cuntinivà à fighjulà st’aienti in còllara.
Hè cumparsu un omu cù un capeddu pinzutu è una casacca grisgia, i trinetti di a so camisgia risurtiani, li daghjiani un’ andatura fiera. L’omu si hè avvicinatu, altieru, pà mèttasi suttu à a prutizzioni di i dui suldata. Hà cuminciatu à liticà a folla. T’avia una boci putenti hè una faccia di cumandanti, a canteghja forti. Ùn paria micca di tema u cattamuzzu. Tandu aghju intesu chì u rimori pupulari calaia à pocu à pocu, è pudiu capiscia infini i paroli di l’omu. Dicia ch’intantu chè cumissariu di a dugana ùn pudia tullarà u disordini, chì ci vulia à arristà, lacà travaddà i sirvizii di a Curona, è chì ugnunu si ni pudia rientra in casa soia, ùn faria micca un raportu pà stavolta. Li piddaia u subra, à tutti quant’iddi erani, mi socu dittu.
Ci hè statu un silenziu. Si sintiani l’esitazioni di l’aienti. Un burghesu bè vistutu cù un tricorru à l’ùltima moda hè sciutu da i ranga. Hà parlatu. Cundannaia l’inghjustizii di l’Ingliterra, pisaia u ditu è ni chjamaia à u sustegnu di l’altri, parlaia di sulidarità è di drittu di ribillioni. Lampaia di tantu in tantu unu sguardu neru in a dirizzioni di u cumissariu di a dugana è u pruvucaia. È cuntinivaia à adrizzassi à l’aienti è u so discorsu era ditarminatu. L’altru ùn si lacaia micca imprissiunà. A so faccia era chjusa, paria insinsibuli à u rimisciu. Po’ hà lintatu, frettu, à l’uratori : falla finita, hè a corda chì t’aspetta.
 
U burghesu l’hà fighjulatu in ochji. Si vidia bè chì l’unu è l’altru erani duri. È mentri chì tuttu u mondu pustiaia, à u culmu di ‘ssa tinsioni, u ghjòvanu uratori hà stuppatu in faccia à u cumissariu, è aghju intesu bè ciò ch’iddu li dicia in inglesu : « shame on you ! » Vargugna ! D’un colpu un brùddicu attuffatu s’hè missu à curra in u pupulacciu. U duganeri era russu di stizza, s’asciuvaia a faccia cù un falzulettu, po’ l’ochji neru, hà fattu un passu in a dirizzioni di u burghesu chì l’avia uffesu, prontu à curèghjalu sùbitu avali.
Quiddu ùn l’hà lacatu u tempu di ricùttasi. Ghjirèndusi versu a folla, hà lintatu un moghju tirribuli, a faccia torta da l’odiu : « Teach him a lesson, tar the bastard !!! »
Ùn aviu mai vistu un affari sìmuli, un omu cambià di versu cussì prestu : da u russu di a stizza, u cumissariu hè turratu biancu com’è un linzolu, i so ochja si sò missi à circataghjà in tutti i dirizzioni. Un frombu nascìa trà a multitùdina. I dui suldata ani vultatu i calcagni com’è un omu solu è ani spiccatu un saltu pà piddà a verga è mèttasi à l’agrottu annant’à u battellu. Ancu l’imigranti si bucaiani à a so sèguita. Ùn pudendu furzassi un passaghju in ‘ssu scappa scappa vargugnosu, u duganeri hà funzatu capibassu, in una cursa addispirata, à mezu à i rivultati in diliriu.
Aghju vistu i cazzotti chì piuviani, i bastunati, i calci chì u faciani capulà. Una volta in tarra, u cumissariu fù chjappu da centu mani, pistu com’è a sola, l’ani cacciatu tutti i so vistiti è ancu a so pirrucca. Circaia di piattà a so vargugnà cù i so mani, ma i colpi li falaiani in coddu com’è a gràndina. L’ani ridrizzatu nudu in cristu è liatu i mani in u spinu, era russu inciappatu da a vargugna è da i colpa. Dui umatali u si sò presu in pesu è l’ani purtatu, cù unu stolu di scemi chì li baddaiani impressu è chì ni prufittaiani pà sgrinfià u disgraziatu, appaghjalli certi sciappati annant’à u so muru in sangu. Aghju suvitatu anch’eu par veda ciò chì ni vuliani fà.
L’ani strascinatu in un baracamentu indù u catramu buddia in una grossa pignata. U tintu stridaia oramai com’è un purceddu. Invinuchjatu è tinutu da i so boia, ùn pudia fughja, nè schisà u so casticu. I so ochja vitrosi faciani pietà. Dui mascalzoni ani pisatu a pignata è svacatu u catramu annant’à d’iddu. Mughjaia di dulori è di vargugna. L’ani untu da capu à pedi, à tal’ puntu chì paria guasgi unu di ‘ssi salvàtichi chì facini i schiavi in ‘ssi culunii. Sùbitu ani ricupartu u so corpu sbiutendu un saccu intrevu di piumi. U tintu, ùn avia più faccia umana, paria un animalu stranu sciutu da calchì libru di a mitulugia. In quattru è trè setti era duvintatu un aceddu zòtticu. Tutti ridiani è u insultaiani, è biffaiani i caccaneri di a ghjaddina è si pichjaiani forti annant’à i vinochja talmenti ‘ddi ridiani.
Una donna hè cursa in una taverna vicina ed hè vultata cù un buttiglionu di tè buddenti. Ani furzatu l’aceddu, aprìnduli i canteghji, à inguttàsi u tè tal’ è quali. Raghjia di suffrenza mentri chì u lìquidu li brusgiaia a cannedda. Credu ch’era malu da veru.
Ani missu u supplificatu annant’à una pàrtica, è l’ani strascinatu in tutti i carrughja di Boston. U mascacciu era à zozzu è l’ànguli arruttati di a pàrtica li firiani u fundali è li spaccaiani i parti ìntimi. Da partuttu l’aienti cumpariani annant’à i balcona è briunaiani di suddesfu, maladindu u rè è i so sbruzini, scumittindu annant’à a vittoria di a libartà. Mentri ch’e’ suvitaiu u stolu, scrucceti u sguardu spavintatu d’una ghjuvanetta. Piinghjia, era bella com’è un fiori. Li dumandeti s’iddu era u trionfu di a libartà chì a frasturnaia à rèndala cumossa à ‘ssu puntu. A ghjuvanetta mi risposi in a so lingua : « no, God, that’s barbarism… » Presi a so mani dulci pà ricunfurtalla.
Emu accumpagnatu a folla in ribulionu, è ci semu ritrovi torra annant’à u portu. Quì, in un ùrulu cullittivu di piaceri è di libarazioni, a pàrtica cù u so truffeu vargugnosu fù lampata à mari. Vidistimu una corda porsa da un battellu, è u piumicciu vivu chì nataia à quel versu pà chjappà a funi salvatrici. Fù tiratu à bordu suttu à i scherzi è i ghjastimi di u pòpulu, ma stavolta era salvu. Un vichjettu accantu à mè, chì paria unu spicialistu, mi dissi ch’iddu n’avaria pà quattru ghjorna nanzi di sbarazzassi di u catramu è di tutti i piumi. Aghjunsi chì a più parti di u tempu a cura era accumpagnata da l’amputazioni di i dita, è forsa dinò d’altr’ affari.
Mentri chì u celi abbughjaia, i vilani è i burghesi ani cuminciatu à disartà u molu. Mi so trovu solu. Ancu a me ghjuvanetta si n’era andata, lachèndumi un adrizzu scrittu annant’à un pezzu di carta. M’avia abbandunatu cù un surrisu tristu, com’è s’idda si scusaia, è ùn sapiu micca di chì. I carrughja si sò ammutuliti, inguttuppati da u fritu. Aghju strintu u manteddu è calatu u me capeddu, è mi so infrugnatu in una taverna, in circa d’un brodu caldu è d’un lettu pà passà a nuttata. Tandu, più solu chè mai, mi socu dittu ch’e’ viniu di passà a me prima ghjurnata in America.
È ‘ssu paisacciu paria da veru carcu à ustilità.

6 commentaires:

  1. Iè ! Quì si leghje à a mutesca. Duie pussibilità : sia site incrucifissati da u talente assulutu di l'autori è n'ete persu a parolla, sia l'affare vi pare talmente viotu è puzzicu chì ùn truvate nulla à dì. Aiò! Arrutate e vostre sciabule è fà te le falà o cugliite vi dui fiori freschi è lampate li. Ma fate qualcosa!
    JYA.

    RépondreSupprimer
  2. O allora si campani tutti i littori à risponda à i "sondages" (22 par avali, voli dì chì u mondu hè passatu in una sittimana d'esistenza)...

    Ma hè vera chì i riazzioni fariani piaceri quant'è i cuntribuzioni. !i testi sò pruposti annant'à un bloggu, dunca l'interattività hè quì pussibuli è disidarata !

    RépondreSupprimer
  3. avia messu qualchì messagiu ma ùn si sò arrigistrati!! Mi campu à leghjevi, ma cunniscia digià i testi, fora di dui. Ci vuleria u parè di quelli chì scoprenu.

    Culomba

    RépondreSupprimer
  4. Esattu o Culomba.

    Parichji testi sò ghjà stati publicati annant'à d'altri blogghi, ma quì ci trovani unu spaziu tematicu cumunu.

    E subratuttu lanciani un situ ch'ùn hè chè à principiu, ma chì t'hà par iscopu di mutivà d'altri criazioni, di ricevali, è di custituiscia spiremula un locu di riffarenza pà u scrittu corsu fantasticu.

    Ci campemu cù i testi ghjà missi in linea, ma ci campemu ancu di più pinsendu à tutti quissi ch'ani da vena !

    RépondreSupprimer
  5. eo aghju scupartu 'ssu bloggu dopu à avè lettu l'articulu di Biancarelli in la corse votre hebdo. Mi sò pigliatu di passione per stu situ, cum'è vo dite, mi campu à leghje sti testi. Felicitazioni è cuntinuate cusì à fà chì a lingua corsa ùn sia solu a lingua di i ricordi di u pilone è di l'erba tavacca à u fucone.

    Ghjiseppu

    RépondreSupprimer
  6. A ringraziavvi o Ghjisè !

    Ci hè monda testi in aspittera, ch'aghju ricivutu a robba bona 'ssi pochi tempi.

    Hè solu u tempu chì mi manca pà pudè suvità u ritmu d'un mesi fà...

    Ma oghji prisintaraghju dinò calcosa di putenti...

    MB

    E paci è saluta pà tutti i littori è cuntributori di u bloggu.

    RépondreSupprimer